براساس ماده ۶ قانون صدور چک، «بانک ها مکلف اند، روی هر برگ چک نام و نام خانوادگی صاحب حساب را قید کنند.» این قانون اما به دلیل ناآشنا بودن مردم در برخی از شعب بانک ها اجرا نمی شود. خبرنگار ما برای بررسی این موضوع به بانک ملت شعبه سه راه راهنمایی مشهد مراجعه می کند.

یکی از مشتریان این بانک که دسته چک خود را تحویل گرفته است در برابر این سوال که آیا برای صدور دسته چک، بانک از وی مهر ژلاتینی درخواست کرده است یا نه، پاسخ منفی می دهد و می گوید: پس از ۲روز از ارائه تقاضا برای صدور دسته چک، بانک آن را تحویل داده است بدون آن که مهری طلب کند. «تقی پور»، دسته چک خود را نشان می دهد و اظهار می دارد: روی هر برگه از چک نام و نام خانوادگی و شماره حساب درج شده است و به این ترتیب دیگر نیازی به ساختن مهر نیست.

رئیس صندوق این شعبه هم در پاسخ به سوال ما اعلام می کند که عملیات درج نام و نام خانوادگی صاحب حساب جاری توسط دستگاه به صورت خودکار انجام می شود و نیازی به مهر ژلاتینی نیست. با این حال در بیرون از این شعبه یکی از مشتریان به خبرنگار ما مراجعه کرده و بدون این که به شعبه خاصی اشاره کند، می گوید: در همه شعب این بانک صدور چک و درج نام و نام خانوادگی و شماره حساب به صورت خودکار انجام نمی شود، اما مراجعه خبرنگار ما به ۲ شعبه دیگر بانک ملت حاکی از آن است که در این شعب هم عملیات درج آن موارد به صورت خودکار انجام می شود.

در بانک سپه، شعبه تقاطع خیابان های راهنمایی و سناباد هم آن طور که یکی از کارمندان آن می گوید نام و نام خانوادگی و شماره حساب متقاضی به صورت خودکار انجام می شود که این گفته وی توسط یکی از مشتریان هم که منتظر دریافت دسته چک خود است تایید می شود. وی در گفت وگو با خبرنگار ما می گوید: چند سال قبل مجبور به ساخت مهر بودیم اما امروز دیگر نیازی به این کار نیست.

همچنین یکی از کارشناسان روابط عمومی بانک صادرات شعبه سرپرستی استان خراسان رضوی هم در گفت وگو با خراسان اعلام می کند که عملیات درج موارد ذکر شده روی هر برگه از چک توسط دستگاه هایی که به همین منظور تهیه شده است، انجام می شود.

این درحالی است که برخی از بانک های دولتی مشتریان را وادار به ساخت مهر ژلاتینی حاوی نام و نام خانوادگی و شماره حساب جاری برای تحویل چک می کنند تا جایی که اگر این مهر ساخته نشود چک هم تحویل مشتری نخواهد شد. یکی از این بانک ها، بانک ملی ایران است. مراجعه حضوری خبرنگار ما به شعب مختلف این بانک حاکی از آن است که یکی از شروط صدور دسته چک برای حساب جاری در این بانک، ساخت مهر ژلاتینی است.

«احمدی» یکی از مشتریانی است که برای درخواست صدور دسته چک به یکی از شعب این بانک مراجعه کرده است. او به خبرنگار ما می گوید: روز اول که برای درخواست دسته چک مراجعه کرده بودم ساخت مهر ژلاتینی جزو شروط صدور چک بود و امروز هم که بنا به دلایلی این کار را انجام نداده ام، بانک دسته چک را تحویل نمی دهد.

وی مدعی است که ساخت مهر ژلاتینی به صورتی که بانک ها نیاز دارند، بین ۵تا۶ هزار تومان هزینه دارد که این هزینه به اجبار به مشتری تحمیل می شود.

شرایط در بانک تجارت شعبه بولوار سازمان آب هم به همین صورت است. در این شعبه هم ساخت مهر حاوی اطلاعات شخصی و شماره حساب،وظیفه مشتری تلقی می شود و بدون آن امکان صدور چک وجود ندارد. این را یکی از کارمندان بانک به خبرنگار ما که در پوشش یک مشتری به این شعبه مراجعه کرده است می گوید و تاکید می کند: این مهر را باید مشتری تهیه کند. با این حال یکی از معاونان بانک تجارت شعبه سرپرستی استان، در گفت وگویی با خراسان، در حالی که مایل به ذکر نام خود نیست می گوید: در بیشتر شعب این بانک عملیات درج مشخصات به صورت خودکار انجام می شود اما در ۱۸شعبه این بانک در مشهد هنوز این امکان فراهم نیست و مشتریان باید خودشان اقدام به ساخت مهر کنند.

چنین اتفاقی در بانک کشاورزی هم روی می دهد.

خبرنگار ما در مراجعه به بانک کشاورزی شعبه میدان راهنمایی مشهد درخواست صدور دسته چک جاری می کند که یکی از کارمندان به خبرنگار ما می گوید: ساخت مهر ژلاتینی جزو موارد ضروری برای صدور دسته چک است. پس از این گفته ها به سراغ «علی اصغر عدالتیان» دبیر شورای هماهنگی بانک های خراسان رضوی و سرپرست شعب بانک ملی در استان می رویم.

وی می گوید: براساس قانون علاوه بر شماره ای که توسط دستگاه روی برگه های چک درج می شود، صاحب حساب باید مهر ژلاتینی هم داشته باشد اما قانون این وظیفه را برای مشتری (دارنده حساب)مشخص نکرده است. وی تاکید می کند: این وظیفه بانک است که مهر بسازد.

عدالتیان تصریح می کند: از آن جا که این امر ممکن است زمان ببرد مشتریان خودشان پیشنهاد ساخت مهر را به بانک می دهند در حالی که براساس قانون هزینه آن را باید بانک پرداخت کند.

وی معتقد است: اجبار مشتری به ساخت مهر ژلاتینی خلاف قانون است و در این باره هر موردی که گزارش شود، با آن برخورد خواهد شد. اظهارات «عدالتیان» موید این است که بانک ها از ناآشنا بودن مردم با قوانین سوءاستفاده و آن ها را وادار به انجام کارهایی برخلاف قوانین کشور می کنند. حال باید دید آیا از این پس این روند اصلاح خواهد شد؟

در همین حال مراجعه ما به مهرسازی ها هم نشان می دهد قیمت ساخت هر مهر ژلاتینی برای حساب جاری بین ۴هزار و ۵۰۰تا ۵هزار و ۵۰۰ تومان اعلام می شود، در حالی که پس از ساخت مهر به بهانه هایی چون مرغوبیت و نوع مهر، هزینه های بیشتری به مشتری تحمیل می شود.